Hoewel er al gigantisch veel te vinden is over cholesterolremmers ben ik de laatste jaren in contact geweest met diverse mensen in Nederland die veel over deze materie weten en dat is hier samengevat. Tevens probeer ik hiermee de volgende vraag te beantwoorden die ik regelmatig van mijn cliënten krijg:
“Zal ik mijn cholesterol remmers blijven slikken? Ik denk dat ze mijn spier- en gewrichtsklachten verergeren of veroorzaken, ik las daar iets over op het internet”.
Meestal gevolgd door:
- “maar mijn arts / cardioloog zei, dat als ik ze niet slik gaat het waarschijnlijk flink mis, ze zijn bewezen effectief en voorkomen veel klachten”
- en mijn arts zei “Dat lijkt me een goed idee om het zonder te proberen, het is het eerste wat je probeert als er spier- en gewrichtsklachten optreden, bovendien is de werking niet geheel onomstreden”
Een halve eeuw cholesterolverdwazing door: Hans van der Linde, huisarts te Capelle aan den IJssel
Die tweedeling is ook mooi terug te zien wanneer er zo nu en dan een kritisch artikel geplaatst wordt over cholesterolremmers (statines) zoals deze van huisarts Hans van der Linde.
Hieronder een kort deel uit dat artikel, lees het volledige artikel hier op apothekersnieuws.
“Een halve eeuw lang heb ik een generatie artsen zien ontstaan met opvattingen en richtlijnen over cholesterol die niet ontleend zijn aan wetenschappelijk onderzoek, maar aan farmamarketing.De sturing door financieel belanghebbenden is bepalend geworden voor de cholesterolverlagende behandeling van patiënten. De studies hebben gemeen dat er geen enkel verschil in sterfte optreedt door medicamenteuze verlaging van cholesterol. Dat is ondubbelzinnig de uitkomst van die studies. Daarnaast laten ze uiterst marginale verschillen zien in het optreden van cardiovasculaire complicaties als hartinfarct en beroerte. De Number Needed to Treat (NNT) om die complicaties te voorkomen, rechtvaardigt van geen kant de behandeling met cholesterolverlagers en dat al helemaal niet als men kijkt naar de bijwerkingen, zoals het ontstaan van diabetes en een verhoogde incidentie aan kanker”.
Artikelen van dit soort kaliber halen zelden de mainstream media en dat is raar want de opstapeling van “bewijs” tegen het gebruik van statines gaat lijnrecht in tegen de toename van het gebruik. Dat spanningsveld zou toch vaker moeten leiden tot een inhoudelijke discussie tussen voor- en tegenstanders ergens op een publiekelijk platform.
En tijdens het schrijven van deze blog kwam Hanno Pijl internist en hoogleraar in het vakgebied diabetes en overgewicht met deze gewichtige blog. Wat erg mooi wordt uitgelegd in dit artikel is hoe procenten soms heel mooi kunnen klinken als je het snel zegt maar wanneer je de hele berekening laat zien het kan uitpakken als een teleurstelling. Zie hieronder een deel van dat artikel.
Is het zinvol om medicijnen te geven om het cholesterol te verlagen? Door: Hanno Pijl, internist
“Maar wat zegt dit percentage eigenlijk? Wordt een nieuw infarct voorkomen bij 1 op de 3 mensen die statines gebruiken? Nee, dat zou alleen het geval zijn als we precies konden voorspellen wie er een hartinfarct krijgt. De getallen laten zien dat 9 infarcten worden voorkomen op een groep van 100 mensen met een hoog risico op een hartinfarct als zij 6 jaar lang het medicijn slikken. Dat houdt dus in dat 91 van de 100 mensen het middel 6 jaar voor niets gebruiken. Deze cijfers klinken heel anders dan een risicovermindering van 33%, die vaak wordt uitvergroot. Hoe komt dat? Doordat de meeste mensen, zelfs als zij al een infarct achter de rug hebben, niet opnieuw een hartinfarct krijgen. Als je al die mensen een statine geeft, behandel je dus een heleboel van hen voor niets. Critici van statine-therapie stellen dat het inzicht dat je 100 mensen 6 jaar moet behandelen om 9 infarcten te voorkomen (“number needed to treat (NNT)”) veel relevanter voor de zorg is dan de relatieve risicodaling van 33%.”
Voordat we verder gaan met de diverse bronnen om de vraag in het begin van deze blog zo goed mogelijk te beantwoorden eerst even een opfris cursus cholesterol en wat zijn statines in 4 punten.
Cholesterol is voor al het dierlijk leven een zeer essentiële stof, iedere cel in je lichaam kan cholesterol maken. We kunnen cholesterol prima opnemen uit de voeding, ons lichaam past de productie daarop aan en zo heeft de inname van cholesterol geen invloed op de lange termijn op cholesterolwaarden.
Iedere celmembraan en tevens al je steroid hormonen, gal en vitamine D hebben als bouwstof cholesterol nodig. De term goed en slecht cholesterol mag in de prullenbak, het is een achterhaalde simplificatie die het er niet makkelijker of duidelijker op maakt. De term goed of slecht toepassen op de oplossingsdichtheid / transport methode via lipoproteinen chilomicronen / VLDL / IDL / LDL en HDL) is van hetzelfde kaliber achterhaalde nonsens als “Verzadigd vet is fout en onverzadigd vet is goed”
De term goed of slecht kunnen we bij cholesterol beter gebruiken of het geoxideerd verroest) is; oxidized cholesterol “FOUT” of dat het gewoon cholesterol is “GOED” (hier later meer over maar alvast een spoiler … alle bewerkte vleesproducten van worst tot ander broodbeleg is een geoxideerde cholesterolbom en daar is o.a de winst te behalen voor je gezondheid!!! meer leesvoer HIER)
En, sorry, deze kan ik niet laten: prachtige studie hier, hoe meer bewerking en hoe langer bewaard hoe meer geoxideerd cholesterol.
De term slecht cholesterol zouden we dus beter kunnen gebruiken voor de kwaliteit van je cholesterol en zolang je voldoende vis (epa en dha) en eieren (choline) binnenkrijgt en afblijft van de linolzuurbommen (o.a. zonnebloemolie) en de acellulaire koolhydraten vermindert zit je al aardig goed.
Over linolzuur even specifiek dit overzichtsartikel waarin prachtig wordt uitgelegd hoe ons gezellige cholesterol iets lelijks wordt als je het in een sausje legt van linolzuur, (denk aan geconcentreerde zaadoliën, emulsie sauzen, granen en margarine van voor 2005 etc.):
Linoleic Acid Increases Low-Density Lipopro-tein Oxidation and Severity of Coronary Athero-sclerosis. Oxidative modification increases the atherogenicity of low-density lipoprotein (LDL) cholesterol. Oxidized LDL is taken up by scavenger receptors that do not recognize unmodified LDL leading to foam cellformation”. The Importance of the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio in Cardiovascular Disease and Other Chronic Diseases
Wanneer je een infectie hebt verandert je cholesterolproductie en de balans in transport eiwitten LDL / HDL etc.). De verandering in cholesterol waarden zoals totaal cholesterol LDL / HDL ratio en triglyceriden kan een fysiologische reactie zijn (= GUNSTIG) op een infectie, de infectie kan bijvoorbeeld ook een overgroei zijn van gram negatieve bacteriën in je dunne darm iets wat je kan krijgen als je meer zetmeel en suiker eet). De vraag die men zich altijd moet stellen als er iets “mis” is met je cholesterol voordat je aan de pillen gaat is “heb ik niet ergens een infectie in de vorm van een laaggradige ontsteking ?” Want anders slik je straks statines terwijl je cholesterol ontsporing slechts een normale reactie was op een abnormale situatie. Het kan ook zijn dat je lever het zwaar heeft en er NAFLD non alcoholic fatty liver disease) is ontwikkeld, inmiddels komt dit vorm bij meer dan 25% – 50 % van de westerse bevolking epidemiologische studies variëren nogal), je cholesterol waarden veranderen dan ook, de oplossing is dan niet om statines te gaan slikken maar iets aan je levensstijl te veranderen.) Cholesterolremmers in de vorm van statines werken door de snelheidsbepalende stap (HMG-CoA reductase) in de productie van cholesterol te remmen. Bovendien hebben ze waarschijnlijk ook een sterk anti oxiderend effect en beinvloeden ze zo ook ontsteking. Statines verlagen niet specifiek het cholesterol maar verlagen o.a. ook de synthese van Selenium, K2, en Q10. In deze recente studie met de weinig aan de verbeelding overlatende titel komt dit onderwerp aanbod: Statins stimulate atherosclerosis and heart failure: pharmacological mechanisms. Ik hou erg van mijn selenium en mijn K2 en mijn Q10, het zijn namelijk 3 stoffen waarvan absoluut heel duidelijk is dat ze beschermen tegen hart en vaatziekten ieder op hun geheel eigen wijze. Selenium: Het is waarschijnlijk dat selenium het LDL-cholesterol beschermt tegen oxidatie, en zo het optreden van atherosclerose en coronaire hartziekten vertraagt.
Q10: In de lipoproteïnen blijkt co-enzym Q10 de oxidatie van LDL-cholesterol tegen te kunnen gaan.
K2: Deze vitamine heeft zeer veel effect op bloedstolling en vaatwandstijfheid en is tevens een sterke antioxidant.
Meer Q10 en selenium inname is onderzocht bij hartpatiënten en het positieve effect kan je hier lezen, cholesterolremmers verlagen dus juist deze drie essentiële stoffen.
In de wetenschappelijke wereld zijn de cholestrolsceptici samengeschoold in de THINCS organisatie, het is voor zover ik weet de grootste groep wetenschappers / artsen die zich professioneel heeft georganiseerd tegen een theorie / medicijn en dat moet ons al reden geven om ons achter de oren te krabben.
Inmiddels is er ook een aardige stapel boeken geschreven door de jaren heen, wat opvalt is dat er niet echt veel originaliteit zit in de titels:
- The Cholesterol Myths – Uffe Ravnskog
- The Great Cholesterol Con – Malcolm Kendrick
- The Great Cholesterol Con – Antonio Colpo
- The Great Cholesterol Lie – Dwight Lundell
- The Great Cholesterol Myth – Jonny Bowden / Stephen Sinatra
Nadat je deel vier hebt doorgelezen krijg je wel een aardig beeld van wat er rammelt aan het massale statine gebruik.
Dan hebben we nog een aantal documentaires Statin nation 1 en in Amerika krijgt iedere spannende film een vervolg dus kwam er ook een Statin nation 2
Na al die boeken en die studies en die documentaires is het nu tijd voor wat neerlandse geschiedenis …. Ik ken slecht één moment in de Nederlandse geschiedenis waarop er een serieuze publieke discussie is geweest bij een publieke omroep over het gebruik van statines en dat was in 2007 en 2008 bij Tros Radar (ik ga nu onmiddellijk lid worden van de Tros bestaan ze nog ?).
En hier wordt het echt spannend: ik ontmoette enkele jaren geleden de wetenschapsjournalist en gerespecteerd klimaatscepticus Marcel Crok en sprak hem over dit onderwerp. Het was een andere wetenschapsjournalist Melchior Meijer die het boek van Malcolm Kendrick vertaalde in die tijd en het was Marcel die het verhaal bij Radar neerlegde. (Eerste Radar uitzending nog steeds actueel).
En toen barste de pleuris los (Tweede Radar uitzending) Radar werd overstelpt door reacties vanuit alle hoeken en het balletje ging zelfs zo rollen dat het sindsdien zelfs een plekje op wikipedia heeft.
De zaak was in die tijd redelijk spraakmakend en hoogleraar Ivo Smulders werd opgetrommeld om iedereen in Nederland op het statine pad te houden.
Zelf was ik nogal van slag toen ik dat hoorde omdat ik Yvo Smulders (net als vele anderen) juist kende van het tegenovergestelde namelijk dit NTVG journaal “het evidencebeest“. In dit betoog komt hij met een aantal voorbeelden waarin hij laat zien dat er zand in onze ogen wordt gestrooid en dat mede door een gigantische publicatie bias, “bewijs” regelmatig een statisch verhaal wordt, bepaald door de hoogste bieder. Ik besloot hem te mailen en kreeg een prachtige reactie terug en zijn antwoord kan je hieronder vinden, mijn mail was min of meer deze bovenstaand blog met als eind vraag:
“Denkt u dat er voor vrouwen gezondheidswinst is wanneer zij statines slikken in de primaire preventie, of ligt door voortschrijdend inzicht (en bias filtering) inmiddels het voordeel bij niet starten”.
Het antwoord:
De relatieve-risicoreductie op HVZ door statines is in de interventietrials bij vrouwen en mannen grofweg gelijk, waarbij de onzekerheidsmarges bij vrouwen wel groter zijn door lagere aantallen patienten in de trials. Alleen het absolute risico is bij vrouwen doorgaans veel lager. Dat maakt grotere terughoudendheid bij vrouwen aangewezen. Helaas is ook het absolute risico is vrijwel alle statinetrials erg laag, sowieso veel lager dan de CVRM-richtlijn voorschrijft als behandeldrempel. Tenslotte hecht ik eraan dat de risk-benefit-ratio van statines bij de zeer oude patient erg onzeker is, al helemaal indien er ook al mobiliteits/spierproblemen aanwezig zijn.
Dit alles maakt dat ik vind dat er slechts een kleine groep vrouwen overblijft die in aanmerking zouden kunnen komen, namelijk:
- oud genoeg en voldoende CV-risicofactoren om een voldoende hoog CV-risico te hebben
- niet zo oud dat de benefits te onzeker worden
- vitaal genoeg om voldoende winst te kunnen boeken
- geen bijwerking of ernstige pre-existente spier- of mobiliteitsproblemen
Dan blijft er een klein groepje over, maar dat is net even iets anders dan categorisch statines voor primaire preventie bij vrouwen afwijzen
Vr. groet,
Y.S.
Wanneer je nu kijkt hoeveel vrouwen die op mijn spreekuur komen wel statines slikken maar niet voldoen aan de inclusie criteria die Dr. Smulders aanhaalt, dan lijkt er iets niet te kloppen met het voorschrijfbeleid in Nederland. Slikt u cholesterolremmers of maakt u zich zorgen over uw cholesterol, ga op onderzoek uit en bespreek met uw arts de bijwerking en stel uzelf de vraag “waarom is mijn cholesterol te hoog” en zijn er levenstijlverandering te maken die ik nog niet heb geprobeerd”? Deze medicijnen hebben serieuze bijwerkingen en beïnvloeden veel meer dan alleen uw cholesterol.
Robert,
Een paar jaar geleden heb ik dit onderwerp bij mijn cardioloog voorgelegd. Uitgebreider jaarlijks onderzoek leidde toen tot HOGERE dosering en een extra medicijn.
Ik zal hem nu attenderen op dit artikel en om een reactie vragen.
Wat is een goede en betaalbare cholesterol meter (incl. TRI)? Bv. de ACON Mission 3-in-1?